CỔNG THÔNG TIN KINH TẾ VIỆT NAM

Tin tức

“ĐỘC QUYỀN NHÀ NƯỚC” LÀ SAI LẦM VỀ TƯ DUY QUẢN LÝ KINH TẾ (15/2)

15/02/2017 - 19 Lượt xem

Nhà nước ra đời, mang trong mình chức phận phụng sự những người đã kiến tạo ra và đóng góp thuế để duy trì sự tồn tại của nó.Vì vậy, nhìn nhận Nhà nước là một nhà đầu tư là một sai lầm về mặt tư duy.

“Chức phận” của Nhà nước

Thiển nghĩ, nhà nước ra đời, mang trong mình chức phận phụng sự những người đã kiến tạo ra và đóng góp thuế để duy trì sự tồn tại của nó. Chính từ xuất phát điểm đó, mà thông lệ chung ở các quốc gia phát triển, nhà nước chỉ đầu tư vào ba lĩnh vực sau:

Thứ nhất, những lĩnh vực ngành nghề liên quan đến an ninh, quốc phòng.

Thứ hai, lĩnh vực công ích, tức là những lĩnh vực cần thiết cho quần chúng, nhưng thường tỉ suất lợi nhuận thấp mà các nhà đầu tư tư nhân không làm.

Thứ ba, lĩnh vực cơ bản của nền kinh tế. Kết quả của những ngành nghề này làm đầu vào cho các sản phẩm khác của nền kinh tế. DN nhà nước sẽ chấp nhận lỗ, để cả nền kinh tế được hưởng lợi.

Làm tốt ba lĩnh vực đầu tư này, chính là nhà nước đã hoàn thành tốt phận sự của mình. Tuy vậy, đặt trong bối cảnh của Việt Nam tình hình có nhiều khác biệt. Trong đó nguyên nhân đáng kể phải bắt đầu từ nguyên nhân lịch sử mà DN nhà nước chiếm tuyệt đại đa số trong nền kinh tế.

Tuy vậy, nhìn vào dự thảo mà Bộ Công Thương vừa trình chính phủ nghị định hướng dẫn quy định về độc quyền nhà nước với một số mặt hàng, loại hình kinh doanh thật sự có quá nhiều cảm xúc. Cảm xúc lớn nhất là ngạc nhiên.

Trong số 20 ngành nghề, lĩnh vực mà cơ quan này đề xuất, nó phản ánh điều gì trong tư duy kinh tế của Việt Nam hiện nay? Nhập khẩu thuốc lá hoặc pháo hoa thì nó sẽ lại lợi ích như thế nào cho nền kinh tế?

Nhìn vào tính nhất quán của các chính sách trong thời gian qua, dường như ta chưa thấy được một cách rõ ràng mục tiêu của phát triển kinh tế Việt Nam trong giai đoạn tới như thế nào? Vấn để sẽ trở nên tệ hơn, trong bối cảnh ngân sách nhà nước đang trong giai đoạn khó khăn. Sẽ khá là tàn nhẫn những đồng tiền thuế từ người dân cho một DN nào đó do nhà nước sở hữu để đốt trong những “làn khói” mỏng manh huyền ảo. Kết quả của hoạt động này, sẽ mang lại gì cho nền kinh tế của Việt Nam trong cạnh tranh quốc tế?

Cho nên, thay vì xác định ngành nào là “độc quyền nhà nước” thì sẽ hay hơn nếu dành thời gian và tâm huyết để xác định chính sách cạnh tranh quốc gia là gì. Sẽ là phung phí, khi chưa xác định mục tiêu mà đã vội đầu tư. Sự sai lầm về mặt đầu tư luôn là đáng trách. Nhưng cái giá phải trả của nhà đầu tư tư nhân là sự mất mát về tiền bạc thì sai lầm của nhà nước trong đầu tư là lớn hơn nhiều. Thực tiễn của Việt Nam trong những vụ như Vinashin, Vinaline là những minh chứng sinh động…

Hai câu hỏi cần trả lời thỏa đáng

Quay trở lại đề xuất của Bộ Công Thương, cần phải trả lời cho hai câu hỏi:

Thứ nhất, tại sao ngành này phải là nhà nước độc quyền? Mở cửa cho tư nhân thì liệu rằng khu vực kinh tế tư nhân có khả năng đáp ứng hay không?

Thứ hai, việc đầu tư vốn, dành mọi ưu đãi cho DN trong lĩnh vực này, liệu rằng nó có thể trở thành các nhà vô địch quốc gia, để trở thành đầu tàu cho cả ngành hưởng lợi hay không?

Hơn thế, cần phải hiểu tinh thần của độc quyền nhà nước không phải là một thứ đặc quyền mà là trách nhiệm trong một số lĩnh vực cần thiết như an ninh, quốc phòng hoặc để chống việc tư nhân độc quyền làm ảnh hưởng xấu đến thị trường. Rõ ràng, DN độc quyền là một trường hợp đặc biệt của DN có vị trí thống lĩnh thị trường. Thêm vào đó, độc quyền tự nhiên – độc quyền có được bằng quá trình phát triển, cạnh tranh hợp pháp của DN chứ không phải bằng các biện pháp của Nhà nước- ngày nay hầu như không tồn tại trong thực tiễn kinh doanh. Và vì thế, nếu có một loại hình được gọi là “độc quyền nhà nước” thì phải được kiểm soát một cách đặc biệt.

Nguồn: DDDN