PCI và thu hút FDI

Tại hội thảo “Phân tích chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) năm 2016 và chia sẻ các thực tiễn tốt trong cải thiện PCI” được tổ chức tại tỉnh Vĩnh Long hôm 5-4-2017, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Trưởng dự án Nâng cao PCI cho rằng “Khu vực ĐBSCL tiếp tục có những nét tương đối tích cực”.

Theo ông Tuấn, trong năm 2016, tỉnh Đồng Tháp nằm trong “tốp” 3 tỉnh, thành dẫn đầu cả nước trong bản xếp hạng PCI, sau Đà Nẵng và Quảng Ninh. Tỉnh Vĩnh Long sau nhiều năm nằm ở nhóm giữa, thì lần đầu tiên cũng đã vượt lên nhóm “rất tốt” với vị trí thứ 6 trong bảng xếp hạng.

“Còn tính trong nhóm 15 tỉnh, thành dẫn đầu cả nước, thì ĐBSCL có thêm Cần Thơ, Bến Tre, Kiên Giang và Long An là những địa phương nằm trong “tốp” này. Kết quả đó cho thấy riêng khu vực ĐBSCL đã chiếm đến gần một nửa và đây rõ ràng là một truyền thống của vùng - được các doanh nghiệp dân doanh đánh giá tương đối cao về chất lượng điều hành”, ông Tuấn nhận định.

Tuy được đánh giá cao về xếp hạng PCI, nhưng nhìn vào thực tế thu hút vốn FDI, thì khu vực ĐBSCL lại có kết quả nằm trong nhóm thấp.

Cụ thể, trong năm 2016, FDI vào khu vực ĐBSCL đạt 1,36 tỉ đô la Mỹ, nâng tổng vốn đăng ký lũy kế lên hơn 18,9 tỉ đô la Mỹ (với 1.324 dự án còn hiệu lực). Với con số này, ĐBSCL đứng thứ 4/7 vùng của cả nước, chỉ chiếm 5,8% về số dự án và 6% về số vốn đăng ký của cả nước.

Riêng trong ba tháng đầu năm 2017, ông Nguyễn Phương Lam, Phó giám đốc VCCI chi nhánh Cần Thơ, cho biết khu vực ĐBSCL thu hút được 27 dự án FDI với tổng vốn đăng ký đạt 103 triệu đô la Mỹ, chỉ chiếm 5,5% về số dự án và 3,5% về vốn đăng ký so với cả nước.

Còn nếu xét trong nội vùng ĐBSCL, Long An là địa phương đứng ở vị trí thứ 15 trong bảng xếp hạng PCI năm 2016, tức đứng sau tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ, Bến Tre và Kiên Giang. Thế nhưng, ông Võ Hùng Dũng, Giám đốc VCCI chi nhánh Cần Thơ, cho biết tổng vốn FDI hàng năm vào Long An chiếm khoảng 30-35% tổng vốn FDI của ĐBSCL.

Qua kết quả xếp hạng PCI và kết quả thu hút FDI, rõ ràng có thể thấy một điều, đó là thứ hạng cao về PCI của một địa phương hay một vùng không đồng nghĩa với việc vốn FDI vào địa phương hay vùng đó sẽ cao và ngược lại.

Hạ tầng - một mấu chốt trong thu hút FDI

Trao đổi với TBKTSG bên lề hội thảo này, ông Đậu Anh Tuấn thừa nhận trong quá trình ra quyết định đầu tư vào một địa phương, nhà đầu tư phải cân nhắc đến rất nhiều yếu tố. Trước hết là địa phương đó phải có vị trí thuận lợi, phải gần cảng (với một số nhà đầu tư thiên về xuất khẩu). Thứ hai, phải có hạ tầng tốt, như phải có điện, nước, đường sá tốt (nhìn chung hiện nay nhiều tỉnh ĐBSCL chưa đáp ứng được yêu cầu này). Thứ ba là các yếu tố khác như chi phí xây nhà máy phải thấp (nhưng tại một số tỉnh ĐBSCL, chi phí xây nhà máy cao hơn so với các vùng khác)...

Có cùng quan điểm, ông Dũng khẳng định: “PCI bản thân nó chưa đủ để thu hút đầu tư bởi vì đầu tư còn nhiều yếu tố khác. Đặc biệt là lợi thế so sánh, lợi thế về vị trí hay các yếu tố liên quan đến hạ tầng giao thông. Như vậy, rõ ràng nếu chúng ta chỉ có PCI tốt, mà hạ tầng giao thông không tốt, thì kết quả thu hút đầu tư thật sự không được tốt”, ông cho biết.

Dẫn chứng cho điều này, ông Dũng đặt câu hỏi: “Vì sao một phần ba vốn FDI khu vực ĐBSCL nằm tại tỉnh Long An và hiện nay nó di chuyển dần về hướng của Tiền Giang?”. Và ông tự trả lời: thứ nhất, Long An và gần đây là Tiền Giang có cơ sở hạ tầng tốt, đường sá tốt hơn các tỉnh khác trong vùng; thứ hai, hai địa phương này có lợi thế về vị trí, nằm cạnh khu vực TPHCM, nơi vừa là thị trường lớn, vừa có cổng kết nối với thị trường quốc tế.

Theo ông Dũng, trường hợp tỉnh Trà Vinh được xếp vào vùng sâu, vùng xa, nhưng các dòng vốn FDI cũng có xu hướng “chảy” về đây là do các nhà đầu tư đón đầu sự đầu tư về giao thông, kể cả việc tận dụng luồng Quan Chánh Bố và một phần nữa là Trà Vinh có chính sách ưu đãi tốt. “Như vậy, chính sách ưu đãi và đầu tư không phải là yếu tố loại trừ, mà nó là yếu tố cộng để cho các nhà đầu tư tìm đến”, ông Dũng cho biết.

Vẫn phải nỗ lực cải thiện PCI

Có một thực tế đáng buồn, đó là ngoài tỉnh Long An và Tiền Giang có hạ tầng giao thông tương đối tốt, thì 11 tỉnh, thành còn lại của vùng đang hết sức khó khăn. “Chúng ta nhìn lại hạ tầng của ĐBSCL trong nhiều năm, rõ ràng sự cải thiện rất chậm. Nếu năm 2000 chúng ta có được cây cầu Mỹ Thuận, thì phải mất 10 năm sau mới có được cây cầu Cần Thơ. Tương tự, cũng phải mất 10 năm mới có dự án làm đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, nhưng bây giờ vẫn còn bàn. Trong khi đó, cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ thì tôi chưa biết đến bao giờ”, ông Dũng than thở.

Trong bối cảnh hạ tầng kém như vậy, theo ông Dũng, nếu như ĐBSCL không có PCI tốt, thì hậu quả trong thu hút FDI, trong phát triển kinh tế của vùng chắc chắn sẽ còn khó khăn hơn rất nhiều. “PCI tốt như bây giờ phần nào cũng là cơ sở để các doanh nghiệp, nhà đầu tư và các tổ chức nghiên cứu của quốc tế quan tâm hơn”, ông Dũng nói.

Theo ông Dũng, khi có PCI tốt, mà muốn thu hút được đầu tư, trong bối cảnh giả sử điều kiện hạ tầng tốt, thì con đường đi sẽ nhanh hơn.

Tuy đánh giá còn khó khăn nhưng ông Dũng cho rằng hiện nay có một số điểm tích cực về hạ tầng, mà cụ thể là các dự án đầu tư của Chính phủ như cầu Cao Lãnh, Vàm Cống. Song song đó, vừa qua Chính phủ cũng khẳng định quyết tâm làm đường cao tốc Trung Lương-Mỹ Thuận và triển vọng đến Cần Thơ cũng như khu logistics ở Cần Thơ đang dần hình thành. “Như vậy, khoảng chừng 3-5 năm nữa, cơ sở hạ tầng ít nhất cũng đến được trung tâm ĐBSCL. Vì vậy, đây sẽ là lúc chúng ta làm việc với các nhà đầu tư nhiều hơn, bởi vì từ khi chuẩn bị đầu tư đến ngày hoạt động có thể mất 3-5 năm. Do đó, VCCI chúng tôi nghĩ cần phải triển khai tích cực với các tỉnh về thu hút đầu tư, đó cũng là lý do chúng tôi chuyển chủ đề trọng tâm từ chỗ chỉ giới thiệu PCI sang “hành động” thu hút đầu tư của chúng ta”, ông Dũng cho biết.

Nguồn: TBKTSG