Kinh nghiệm thế giới cho thấy, động lực để phát triển nền kinh tế phải là KTTN. World Bank đã đưa ra 5 tiêu chí để VN trở thành một nền kinh tế công nghiệp hiện đại vào năm 2035, trong đó tiêu chí thứ 4 là tỷ trọng của khu vực tư nhân trong GDP đạt ít nhất 80% và cũng chỉ ra 6 nội dung phải chuyển đổi lớn, trong đó nội dung thứ 3 là: Phát triển năng lực đổi mới sáng tạo, lấy khu vực tư nhân làm trung tâm.

Vì vậy, hơn lúc nào, trong bối cảnh hiện nay cần phải có các giải pháp cấp bách để cải thiện các điều kiện thuận lợi phát triển các Tập đoàn KTTN Việt Nam. Lưu ý rằng, yếu tố quan trọng hàng đầu không phải là vốn, trợ cấp mà cần cơ chế chính sách hợp lý và thuận lợi. Có 3 nhóm vấn đề cần tập trung giải quyết.

Khai mở cơ chế

Năm 2007, khi VN vừa gia nhập WTO, tập đoàn Phú Thái bắt tay với Satra, Hapro và Saigon Co.op để thành lập Cty cổ phần Đầu tư và Phát triển hệ thống phân phối VB (VDA). Ý tưởng của bốn DN lớn nhất trong lĩnh vực bán lẻ là xây dựng một hệ thống bán lẻ nhằm đối phó với các nhà đầu tư nước ngoài trước khi VN phải mở cửa lĩnh vực này... Mười mấy năm qua, chúng tôi đã cố tạo nên trụ cột của DN Việt trong phân phối, nhưng khó quá. Từ đó, chúng tôi cảm nhận, để tạo động lực cho cộng đồng DN, DNTN cần các cam kết của Đảng và Chính phủ về việc minh bạch hoá, công bằng hoá trong phát triển kinh tế nói chung.

  Hơn lúc nào hết, trong bối cảnh hiện nay cần phải có các giải pháp cấp bách để cải thiện các điều kiện thuận lợi phát triển các tập đoàn KTTN Việt Nam.

Thực hiện nghiêm túc các quy định luật pháp đối với DN, không để tình trạng Luật, Nghị định mở ra nhưng Thông tư hướng dẫn bó lại.

Đẩy mạnh cải cách hành chính, triển khai rộng rãi các mô hình và công nghệ cải cách đã thí điểm thành công ở một số địa phương, Bộ, ngành. Ngoài ra, nên khuyến khích cơ chế đối thoại không chính thức như “cà phê doanh nhân”…

Định hướng phát triển

Trên thực tế, sau hơn 30 năm đổi mới, VN đã hình thành một số tập đoàn kinh tế tư nhân như Vingroup, FPT, Thaco, Trung Nguyên, Vietjet... Tuy nhiên, VN cần nhiều đầu tàu hơn thế để KTTN thực sự trở thành động lực.
Chính phủ cần xác định rõ các ngành nghề VN có lợi thể để tập trung đột phá và phát triển. Chúng ta không còn nhiều thời gian để chần chừ, nếu 10-15 năm nữa chưa có những ngành nghề có thế mạnh để hội nhập cạnh tranh thì chắc chắn VN rất khó là 1 nước có nền kinh tế tự chủ.

Chính phủ cũng cần có những giải pháp mang tính đột phá, tạo điều kiện cho KTTN tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, chủ động đầu tư về nguồn nhân lực, khoa học công nghệ và tài chính tham gia chủ động vào các chuỗi giá trị của ngành công nghiệp, nông nghiệp. Đặc biệt các chính sách cần phải kịp thời, cụ thể và hỗ trợ thiết thực

Trở lại với câu chuyện về tập đoàn bán lẻ đối trọng, kế hoạch coi như hỏng vì rất nhiều nguyên nhân... Tuy nhiên, nguyên nhân chủ yếu là những kiến nghị về chính sách hỗ trợ về mặt bằng, xây dựng pháp lệnh bán lẻ, xây dựng quy hoạch để có định hướng phát triển đã không được thực hiện .

Chính phủ phải kiểm soát, tránh tình trạng thương mại hóa quan hệ với nhà nước trong một số ưu đãi làm cho những lợi ích kinh tế chỉ có thể đạt được nhờ quan hệ “thân tín” với các cơ quan công quyền, chứ không phải năng lực và nỗ lực của DN.

Mặt khác, một thời gian dài, các DN FDI vẫn được coi trọng còn DN trong nước vẫn èo uột, không kết nối được với chuỗi giá trị toàn cầu, DN FDI vẫn là “ốc đảo” trong nền kinh tế, hiệu ứng lan toả không đáng kể. Chúng ta cần có 1 công thức ràng buộc giũa FDI và các DN VN theo kiểu "hai bên cùng có lợi". Dùng đòn bẩy FDI để tạo cơ hội cho các DNTN Việt Nam tận dụng cơ hội để phát triển.

Triệt tiêu tham nhũng

Một điểm quan trọng nữa là phải đấu tranh dứt khoát, không khoan nhượng và quyết liệt với tham nhũng, với tệ nạn nhũng nhiễu, gây khó dễ để cho DN và người dân, đặc biệt là ở các cấp thi hành. Tạo điều kiện để người dân giám sát và tham gia cuộc chiến chống tham nhũng.

Trong thời gian tới, phát triển KTTN là yêu cầu tất yếu, khách quan, vừa cấp thiết, vừa lâu dài trong quá trình hoàn thiện thể chế, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong đó, phát huy thế mạnh và tiềm năng to lớn của KTTN phải đi đôi với khắc phục triệt để những mặt trái phát sinh trong quá trình phát triển… Kinh nghiệm cho thấy, quốc gia nào có bộ máy công quyền có năng lực, minh bạch, tận tâm sẽ tạo ra một cộng đồng DN phát triển, thực chất , bền vững. 

Nguồn: DDDN