Vinalines kinh doanh 3 ngành nghề chính là: Vận tải biển, Khai thác cảng biển và Dịch vụ hàng hải. Tính đến nay, vốn điều lệ của Vinalines là 10.693 tỷ đồng. Giai đoạn 2012 - 2015, Vinalines đứng trước bờ vực phá sản. Đến năm 2015, Vinalines đã chính thức thoát lỗ, ghi nhận khoản lãi trước thuế là 66 tỷ đồng.

Nhà nước nắm giữ 65% vốn điều lệ

Năm 2016, Vinalines đạt 16.013 tỷ đồng doanh thu và lãi trước thuế đạt 923 tỷ đồng. Đây cũng là giai đoạn TCty thực hiện đề án Tái cấu trúc DN của Thủ tướng Chính phủ.

Theo báo cáo tài chính của Vinalines năm 2015 và nửa đầu năm 2016, vốn chủ sở hữu của Tcty chiếm khoảng 20 - 21% nguồn vốn của cty còn lại là nợ vay. Chi phí lãi vay ăn mòn khá nhiều lợi nhuận của DN.

Bằng các biện pháp mua bán nợ theo nguyên tắc thị trường, đến nay, theo báo cáo mới nhất của Vinalines, sau ba năm tái cơ cấu cty mẹ (từ 31/12/2013 đến 31/12/2016), đã giảm nợ được 8.021 tỉ đồng, ghi tăng vốn nhà nước 2.883 tỉ đồng.

17.200 tỷ đồng là dự kiến doanh thu hợp nhất của Vinalines đến 2020.

Riêng trong năm 2016, Cty mẹ giảm được 2.306 tỉ đồng nợ, tăng thêm 21,5% vốn nhà nước so với thời điểm 1/1/2016. Như vậy, đến hết năm 2016, cty mẹ Vinalines chỉ còn nợ 138 triệu USD và 3.018 tỉ đồng; tạm tính là nợ 6.153 tỉ đồng với 13 chủ nợ trong và ngoài nước (so với 24 chủ nợ trước tái cơ cấu). Số nợ so với thời điểm cuối năm 2014 đã giảm được một nửa.

Với đà này, dự kiến vào tháng 7/2017 TCty sẽ phê duyệt giá trị DN, đến tháng 11/2017 phê duyệt phương án cổ phần hóa và tháng 12/2017 sẽ đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng và tháng 1/2018 tổ chức đại hội đồng cổ đông lần thứ nhất, đăng ký DN và ra mắt cty cổ phần.

Dự kiến, vào thời điểm IPO, vốn điều lệ của Vinalines là 12.300 tỉ đồng (tương đương 550 triệu USD). Trong đó, Nhà nước sẽ nắm giữ 65% vốn điều lệ tại cty mẹ – Vinalines và tại các cảng biển lớn lớn như cảng Hải Phòng, Sài Gòn, Đà Nẵng; các nhà đầu tư chiến lược có cơ hội nắm giữ 17,25% vốn điều lệ và tỷ lệ bán ra ngoài là 17,25% vốn điều lệ.

Đại diện của Vinalines cho biết, định hướng của Vinalines là phát triển đồng bộ hệ thống cảng biển, đội tàu biển và cơ sở hạ tầng logistics nhằm tạo chuỗi cung ứng dịch vụ trọn gói để nâng cao lợi thế cạnh tranh. Nhà đầu tư chiến lược ngoài cơ hội tham gia mua cổ phần khi Vinalines thực hiện cổ phần hóa, còn là chủ đầu tư của các dự án trọng điểm về cảng biển mà Vinalines sẽ thực hiện trong giai đoạn 2017-2020.

Các lộ trình thoái vốn sau IPO

Vinalines lên kế hoạch đến năm 2020 dự kiến doanh thu hợp nhất khoảng 17.200 tỷ đồng. Lợi nhuận hợp nhất ước đạt 1.720 tỷ đồng trên cơ sở thị trường vận tải biển hồi phục giai đoạn 2016 - 2020.

Đồng thời, TCty cũng đưa ra lộ trình thoái vốn với các cty như: Cty CP Vận tải biển (Vinaship), Cty CP Vận tải và thuê tàu biển Việt Nam (Vitranschart), Cty CP Vận tải biển & hợp tác lao động quốc tế sẽ giảm sở hữu xuống dưới 36%; Cty CP Vận tải biển Việt Nam (Vosco) giảm xuống còn 49%.

Ngoài ra, TCty tiến hành thoái vốn toàn bộ tại Cty CP Vận tải biển Bắc - Nosco, Vinalines Nha Trang, Cty CP Hàng Hải Đông Đô và chuyển đổi hình thức một số công ty.

Theo kế hoạch đã được Chính phủ phê duyệt, từ nay đến năm 2020, Vinalines sẽ tập trung phát triển và khai thác hiệu quả các cảng biển nằm ở những vị trí chiến lược và đóng vai trò quan trọng đối với việc phát triển kinh tế vùng tại ba khu vực Bắc, Trung, Nam và giữ vai trò huyết mạch trong tổng thể mạng lưới giao thông vận tải quốc gia.

Vinalines sẽ ưu tiên đầu tư phát triển các cảng nước sâu, cảng trung chuyển quốc tế có tiềm lực để trở thành các cảng biển lớn, đủ sức cạnh tranh với các trung tâm trung chuyển hàng hóa trong khu vực. Các dự án được chú trọng thời gian này gồm cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng có quy mô 2 bến container và tổng hợp có thể tiếp nhận tàu có sức chở đến 8.000 TEU, thời gian thực hiện 2017-2020; dự án xây dựng cảng Liên Chiểu có quy mô 2 bến, có thể tiếp nhận tàu biển trọng tải đến 100.000 tấn giảm tải, 50.000 tấn đủ tải, thời gian thực hiện 2017-2024.

Bên cạnh đó, hoàn thiện và đưa vào khai thác cảng Sài Gòn – Hiệp Phước, đầu tư thêm giai đoạn 2 của dự án này. Nâng cao hiệu quả kinh doanh các cảng liên doanh tại khu vực Cái Mép – Thị Vải, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Phát triển cảng tổng hợp Vinalines Hậu Giang, Cần Thơ, Cam Ranh… 

Nguồn: DDDN

Thách thức nào cho con tàu Vinalines?

Cho dù còn phải tiếp tục đối diện với hàng loạt khó khăn, từ thị trường đến dòng tiền hoạt động, nợ nần... nhưng Vinalines đã thực sự có những bước thay đổi. Bằng chứng là theo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2016 được DN công bố, đến hết năm 2016, có thể nói, Vinalines đã từng bước cân bằng được tài chính và dòng tiền.

Tuy nhiên, theo huyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, quyết định của Thủ tướng không đồng nghĩa với việc tạo thêm đặc quyền, đặc lợi cho TCty đã từng đứng trên bờ vực phá sản này mà chỉ tạo thêm cơ hội cho Vinalines tự cứu mình lần nữa, sau những cố gắng kinh doanh khi dòng tiền đã bắt đầu chuyển dịch. Bởi tỷ lệ vốn nhà nước, tỷ lệ sở hữu cảng trên 65% chỉ được duy trì đến năm 2020.

Thực tế, trong các ngành nghề kinh doanh, khối vận tải biển vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn và cạnh tranh khốc liệt. Dù TCty có tổng trọng tải đội tàu chiếm 26% tổng trọng tải đội tàu quốc gia và sản lượng vận tải chiếm gần 20% tổng sản lượng vận tải đội tàu biển cả nước nhưng trong cơn khủng hoảng của ngành vận tải biển nói chung và năng lực yếu kém nên các DN vận tải của Vinalines kinh doanh đều lỗ. Đây chính là những thách thức của TCty trong giai đoạn tới…

Quyết định của Thủ tướng vừa qua đã định hình số phận và hướng đi của Vinalines rõ hơn, cũng là một cách nhằm tránh bán nhanh, bán rẻ vốn nhà nước tại các DNNN làm ăn thua lỗ, Vinalines phải nắm được cơ hội đó. Đây chính là cơ hội sống còn của Vinalines khi thời điểm IPO đã rất gần.