Đó là thông tin được công bố tại Họp báo trước thềm Diễn đàn Mua bán – Sáp nhập doanh nghiệp (M&A Vietnam Forum 2017).

Hoạt động M&A có dấu hiệu chậm lại

Năm 2016, giá trị các thương vụ M&A trên toàn thế giới đạt 3.500 tỷ USD, giảm 15% so với cùng kỳ 2015. Dự báo M&A thế giới 2017 sẽ khó đoán do những bất ổn từ Brexit đến ảnh hưởng của những chính sách mới của Tổng tống Mỹ Donald Trump. Đặc biệt, có một số nhận định cho thấy năm nay sẽ tiếp tục là sự trỗi dậy của Trung Quốc trong vai trò người đi mua. Trong khi đó, các nhà đầu tư Mỹ và châu Âu sẽ thận trọng hơn.

Theo thông tin đưa ra từ nhóm nghiên cứu của diễn đàn M&A Việt Nam, trong giai đoạn 2014 – 2018, thị trường M&A Việt Nam bắt đầu bước vào làn sóng thứ hai với tổng giá trí M&A dự báo lên đến 20 tỷ USD. Đây là kết quả của cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước, sữ trỗi dẫy của các công ty tư nhân, sự hội nhập quốc tế và sự quan tâm của các dòng vốn ngoại.

Năm 2015, giá trị M&A cán mốc kỷ lục trong 10 năm với 5,2 tỷ USD. Năm 2016 theo thống kê của IMAA, giá trị các thương vụ M&A tiếp tục tăng cao đạt 5,8 tỷ USD, tăng 11,92% so với năm trước.

Lĩnh vực sôi động nhất trong hoạt động M&A 2016 là ngành bán kẻ, sản xuất hàng tiêu dùng. Số lượng thương vụ tập trung nhiều nhất trong các ngành: công nghiệp nguyên vật liệu và sản xuất hàng tiêu dùng, chiếm khoảng 53% số thương vụ M&A.

Điểm sáng M&A năm 2016 đến từ các thương vụ lớn trong ngành bán lẻ như nhà đầu tư Thái Lan mua lại Big C, Metro và thoái vốn nhà nước mà điển hình là SCIC thoái vốn Vinamilk để bán cho Tập đoàn Thái Lan F&N.

Các thương vụ lớn tập trung chủ yếu vào giai đoạn nửa đầu năm 2016, từ cuối năm 2016 đến nay, hoạt động M&A có dấu hiệu chậm lại và ít các thương vụ quy mô lớn.

Trong quý I/2017, tổng giá trị các thương vụ M&A tại Việt Nam đạt 1,1 tỷ USD, chỉ bằng 75,6% mức bình quân quý của năm 2016. Theo đánh giá của MAF, hoạt động M&A cũng gặp phải không ít khó khăn và nếu không có gì đột phá thì giá trị M&A trong năm 2017 sẽ không dễ gì vượt qua con số 5 tỷ USD.

Cần một cú hích lớn

Tại buổi Họp báo, ông Lê Trọng Minh, Trưởng Ban tổ chức Diễn đàn M&A 2017 cho biết, trong những năm gần đây, hoạt động M&A nổi lên như một kênh huy động vốn hiệu quả, góp phần làm đa dạng hóa các kênh thu hút vốn cho nền kinh tế Việt Nam, thúc đẩy quá trình tái cấu trúc nền kinh tế, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.Theo ông Minh, hoạt động M&A cũng đã góp phần nâng cao năng lực quản trị và sức cạnh tranh của nhiều doanh nghiệp Việt Nam.

Nói về những khó khăn, ông Minh cho rằng, những thách thức đến từ bên ngoài như sự thay đổi trong chính sách của Mỹ, đặc biệt là Mỹ quyết định rút khỏi TPP hay nội tại bên trong nền kinh tế như là trở ngại từ cổ phần hóa, thoái vốn Doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam, chất lượng doanh nghiệp và quy mô nền kinh tế chưa đủ hấp dẫn, những rào cản chính sách còn chưa được khơi thông…

"Hoạt động M&A cũng đang gặp phải không ít khó khăn và nếu không có gì đột phá, giá trị M&A năm 2017 sẽ không dễ vượt qua con số 5 tỷ USD. Điều này đòi hỏi một cú hích lớn từ các doanh nghiệp và của chính phủ để thúc đẩy hoạt động M&A phát triển mạnh mẽ hơn cả về số lượng giá trị và chất lượng các thương vụ", ông Minh cho biết.

Để đạt được con số 5 tỷ USD hoặc tương đương mức của năm 2016, thị trường đòi hỏi sự mạnh mẽ của Nhà nước trong việc thoái vốn các tập đoàn, tổng công ty lớn... Bởi, theo ghi nhận, tăng trưởng M&A tại Việt Nam đang gặp những thách thức như cạnh tranh trong việc thu hút dòng vốn ngoại với các quốc gia trong khu vực; những trở ngại từ cổ phần hoá DNNN; chất lượng doanh nghiệp và quy mô nền kinh tế.

Diễn biến trên thị trường M&A những năm gần đây cho thấy, thị trường đang cần cú hích lớn từ động thái chính sách từ Chính phủ và từ chính doanh nghiệp để tận dụng dòng vốn ngoại đang đổ vào thị trường Việt Nam trước lúc dòng vốn này có xu hướng chậm lại, kết thúc giai đoạn tăng trưởng nóng của M&A toàn cầu. Đó là các cơ chế, chính sách đẩy nhanh tiến trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, đẩy mạnh thoái vốn, “nới room” cho nhà đầu tư nước ngoài, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước huy động vốn trên thị trường chứng khoán nước ngoài... Nếu thực hiện rốt ráo, thì đó sẽ là nguồn động lực thúc đẩy thị trường M&A tăng cả về chất và lượng.

Ngoài cơ chế, chính sách, việc quan tâm, tạo thêm nguồn hàng dồi dào về số lượng, phong phú về chất lượng, đủ sức hấp dẫn cũng góp phần thúc đẩy hoạt động M&A. Nguồn hàng này đến từ các doanh nghiệp nhà nước thuộc diện thoái vốn, cổ phần hoá, từ khối doanh nghiệp tư nhân có nhu cầu hợp tác, mở rộng quy mô, mở rộng thị trường nhằm tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Nguồn hàng này còn đến từ các start - up mới có tiềm năng, với tinh thần Chính phủ kiến tạo, doanh nghiệp hành động.

Một yếu tố quan trọng tạo sự đột phá cho thị trường M&A chính là dòng vốn nằm trong tay nhà đầu tư nước ngoài với các thương vụ quy mô lớn từ 20 – trên 100 triệu USD. Trong những năm qua, đã xuất hiện những thương vụ chuyển nhượng những công ty hoặc hệ thống có tài sản lớn, quy mô trên 1 tỷ USD tại thị trường Việt Nam.

10 năm qua, khối ngoại luôn là “khách hàng chiến lược” lớn nhất, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động M&A tại Việt Nam. Phần lớn thương vụ tỷ USD được thực hiện với sự góp mặt của các nhà đầu tư quốc tế. Qua các thương vụ M&A chất lượng, khối ngoại không chỉ mang lại nguồn vốn lớn cho thị trường, mà còn mang về cho đối tác nội công nghệ, kiến thức quản lý và thị trường. Đây là “bàn đạp” để doanh nghiệp trong nước bước ra thị trường thế giới. Chắc chắn, dòng vốn nước ngoài sẽ vào Việt Nam nhiều hơn một khi cánh cửa M&A ngày càng rộng mở, khi cơ chế chính sách tiếp tục được khơi thông, khi nguồn hàng ngày càng phong phú.

Trong thời gian tới, thị trường M&A Việt Nam được kỳ vọng sẽ chứng kiến sự bùng nổ với hàng loạt thương vụ có giá trị lớn. Nhưng, để bùng nổ thật sự, thị trường đang cần bước đột phá lớn. Nguồn hàng khổng lồ đang đến từ tiến trình thoái vốn, cổ phần hoá các doanh nghiệp quy mô như Habeco, Sabeco, Vinamilk, Petrolimex... hay những cuộc gọi vốn tư nhân tầm quốc tế của Vietjet, FLC, VNG... Đây được xem là những “mỏ vàng”có thể đưa thị trường M&A vào cao trào mới, đạt kỷ lục mới trước khi làn sóng M&A thứ 2 lắng xuống vào năm 2018.

Nguồn: DDDN