CỔNG THÔNG TIN KINH TẾ VIỆT NAM

Liệu có 'lỡ hẹn' mục tiêu phát triển 1 triệu doanh nghiệp?

18/03/2020 - 301 Lượt xem

Đây là quan điểm của ông Lê Duy Bình – Giám đốc điều hành Economica Vietnam trong cuộc trao đổi với phóng viên TBTCVN.

* PV: Thưa ông, các nghị quyết của Đảng, Chính phủ đã đặt ra mục tiêu đến hết năm 2020, cả nước có 1 triệu DN hoạt động hiệu quả. Ông đánh giá như thế nào về khả năng hoàn thành mục tiêu này?

- Ông Lê Duy Bình: Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, hiện cả nước có xấp xỉ khoảng gần 780.000 DN đang hoạt động (tức là có phát sinh nghĩa vụ ngân sách với Nhà nước). Như vậy, từ nay đến cuối năm 2020, Việt Nam cần phát triển thêm hơn 200.000 DN nữa để có thể đạt được mục tiêu 1 triệu DN hoạt động, tôi cho rằng, đây là mục tiêu rất khó có thể thực hiện được, nếu không muốn nói là không thể thực hiện được. Bởi, theo dõi tốc độ tăng trưởng của DN Việt Nam trong những năm gần đây, ngay cả đối với những năm mà nền kinh tế đã đạt được tốc độ tăng trưởng khá cao, thì trung bình mỗi năm, số lượng DN thành lập mới trong cả nước chỉ dao động xung quanh khoảng 130.000 – 135.000 DN. Do đó, chúng ta có thể “lỡ hẹn” mục tiêu đạt 1 triệu DN vào cuối năm nay.

* PV: Theo ông, đâu là nguyên nhân khiến chúng ta không thể thúc đẩy được sự gia tăng mạnh mẽ số lượng DN thành lập thời gian qua?

- Ông Lê Duy Bình: Thời gian qua, môi trường kinh doanh của Việt Nam đã có những sự cải thiện nhất định, tạo điều kiện cho việc thúc đẩy thành lập, phát triển DN. Mặc dù vậy, hiện DN vẫn còn gặp khá nhiều rào cản trong việc gia nhập thị trường, ảnh hưởng đến việc gia tăng nhanh số lượng DN thành lập mới.

Cụ thể, thủ tục hành chính trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh là bước đầu tiên của quy trình gia nhập thị trường, có ý nghĩa quan trọng trong việc khuyến khích, thúc đẩy DN khởi sự kinh doanh. Tuy nhiên, các quy định hiện hành về trình tự, thủ tục gia nhập thị trường được đánh giá vẫn còn khá phức tạp. Nếu so sánh với quốc tế và khu vực thì quá trình thành lập DN và khởi sự kinh doanh ở nước ta tốn kém về thời gian và chi phí hơn so với nhiều nước.

Ông Lê Duy Bình

Theo đó, nếu đo lường bằng số thủ tục và thời gian, khởi sự kinh doanh ở nước ta bao gồm 8 bước thủ tục và khoảng 17 ngày làm việc (không kể ngày nghỉ và thời gian chờ). Các thủ tục này được quy định ở nhiều luật khác nhau, bao gồm Luật DN, Bộ luật Lao động, Luật Các tổ chức tín dụng... Trong khi đó, tại nhiều nước khác, số thủ tục và thời gian khởi sự kinh doanh chỉ gồm khoảng 1 – 2 bước thủ tục và thời gian cũng chỉ trong khoảng 1 – 2 ngày.

Do rườm rà, tốn kém về mặt thủ tục đăng ký khởi sự kinh doanh, nên thời gian qua chúng ta cũng đã chứng kiến những hiện tượng “chảy máu” chất xám, khi các bạn trẻ Việt Nam sang một số quốc gia khác trong khu vực như Singapore, Myanmar… để lập nghiệp, đăng ký thành lập DN. Đây cũng là một thực tế rất đáng quan ngại.

Không chỉ tồn tại nhiều rào cản trong việc gia nhập thị trường, mà trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh, DN cũng luôn phải đối mặt với không ít những rủi ro pháp lý xuất phát từ sự thay đổi nhanh chóng của cơ chế, chính sách, hay việc vận dụng chính sách không rõ ràng…, khiến nhiều DN phải chịu nhiều tổn thất nặng nề, hoặc không thể thích ứng kịp thời dẫn đến phải rời bỏ thị trường, ảnh hưởng đến số lượng DN hoạt động trên thị trường. Theo phản ánh của nhiều DN, những rủi ro chính sách, rủi ro pháp lý đang là nỗi ám ảnh, quan ngại lớn nhất của các DN, có thể làm triệt tiêu mọi động lực, nỗ lực cố gắng của DN…

* PV: Từ những chia sẻ trên, để tạo nên một cộng đồng DN Việt Nam thực sự lớn mạnh và trở thành động lực chủ yếu cho phát triển kinh tế đất nước, theo ông, cần phải làm gì?

- Ông Lê Duy Bình: Tôi cho rằng, để tạo nên một cộng đồng DN Việt Nam thực sự lớn mạnh không chỉ cần đặt mục tiêu về phát triển số lượng DN, mà quan trọng hơn cần phải đặc biệt chú trọng phát triển về chất của DN, bởi nhiều khi có thể “đông nhưng không mạnh”.

Hiện nay, trong khu vực ASEAN, tính trung bình tỷ lệ DN trên 1 nghìn dân đang đạt khoảng 16 – 17 DN/1 nghìn dân. Việt Nam cũng đang tiệm cận đến mức này, hiện Việt Nam đang đạt khoảng 13 – 14 DN/1 nghìn dân. Về số lượng DN thành lập trung bình hàng năm của Việt Nam cũng đang cao hơn nhiều nước trong khu vực như Malaysia, Myanmar, Philippines… Tuy nhiên, nếu so sánh về chất lượng, thì Việt Nam lại đang thua kém nhiều nước trong khu vực về các khía cạnh như khả năng tạo ra giá trị gia tăng của một DN, về năng suất lao động, năng lực tài chính… Đơn cử, nếu tính về mức vốn hóa trung bình của các DN tư nhân lớn niêm yết trên thị trường chứng khoán của các quốc gia như Indonesia, Malaysia… thì mức vốn hóa trung bình của những DN này gấp đôi của Việt Nam. Hay tỷ lệ những DN hoạt động thua lỗ của họ cũng thấp hơn của Việt Nam. Theo khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trong gần 780.000 DN Việt đang hoạt động, thì một nửa DN đang hoạt động thua lỗ… Hay nhiều khía cạnh khác như trình độ khoa học kỹ thuật, mức độ đổi mới sáng tạo… của DN Việt cũng thấp hơn nhiều nước trong khu vực. Hay như nhiều nước trong khu vực đã có những DN “kỳ lân”, trong khi Việt Nam chưa có… Những so sánh trên cho thấy, nâng cao chất lượng của DN là vấn đề cấp thiết, để có thể tạo nên một cộng đồng DN Việt thực sự lớn mạnh, trở thành động lực chủ yếu cho phát triển kinh tế đất nước.

Để thúc đẩy phát triển về chất của DN, tôi cho rằng, cần nâng cao hiệu quả thực thi các chính sách hỗ trợ DN. Bởi, thực tế thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều chính sách hỗ trợ DN cải thiện trình độ sản xuất, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng… tuy nhiên, khâu thực thi vẫn còn khá hạn chế, nên nhiều chính sách hỗ trợ chưa đem lại hiệu quả cao.

Đặc biệt, cần tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm chi phí cho DN… để thực sự tạo động lực mạnh mẽ khuyến khích DN mở rộng phát triển, đổi mới sáng tạo....

Về phía cộng đồng DN, việc nâng cao chất lượng DN, nâng cao năng lực cạnh tranh là yêu cầu sống còn đối với mỗi DN trong bối cảnh cạnh tranh trên thị trường trong nước, quốc tế ngày càng gay gắt. Bởi vậy, tự bản thân mỗi DN cũng cần phải có những chiến lược để cải thiện về năng lực của DN, qua đó, góp phần tạo nên sức mạnh chung của cộng đồng DN Việt…