Sáng 25/9, tại Hà Nội, Tạp chí Đời sống và Pháp luật tổ chức tọa đàm "Tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý tạo không gian phát triển cho doanh nghiệp" nhằm kết nối chuyên gia, cơ quan quản lý và doanh nghiệp thảo luận thực trạng, đề xuất giải pháp chính sách hỗ trợ kinh tế tư nhân bứt phá.

Tham dự tọa đàm có các chuyên gia, diễn giả: TS Phan Đức Hiếu - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội; PGS, TS Trần Đình Thiên - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam; Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI; bà Nguyễn Thị Cẩm Huyên - Giám đốc Pháp chế Ngân hàng OCB.

Phát biểu khai mạc, ông Phạm Quốc Huy - Tổng Biên tập Tạp chí Đời sống và Pháp luật cho biết, ngày 4/5/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, là lực lượng tiên phong trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; vì vậy cần thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế tư nhân phát triển thông qua việc đột phá thể chế, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, bình đẳng và hỗ trợ nguồn lực.

Cùng với đó, Nghị quyết số 66-NQ/TW được ban hành ngày 30/4/2025 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đã nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện thể chế, xóa bỏ rào cản, những quy định chồng chéo, bất cập, gây cản trở đầu tư – kinh doanh, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm sự thống nhất và đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Hai nghị quyết quan trọng này đã đặt ra nhiệm vụ kép: vừa tạo điều kiện để khu vực kinh tế tư nhân bứt phá, vừa củng cố nền tảng pháp lý minh bạch, hiện đại và hội nhập.

Tuy nhiên, theo ông Phạm Quốc Huy, để biến tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị thành hiện thực sinh động, cần thẳng thắn nhìn nhận vẫn còn những rào cản pháp lý tồn tại, không ít doanh nghiệp gặp khó khăn khi vướng vào tình trạng xung đột của các quy định hoặc chồng chéo của pháp luật.

Tọa đàm hôm nay là dịp để các chuyên gia pháp lý, các nhà hoạch định chính sách và đại diện doanh nghiệp cùng nhận diện, phân tích những "điểm nghẽn" đang hiện hữu, đồng thời đề xuất giải pháp tháo gỡ từ góc độ lập pháp, thực thi và thực tiễn kinh doanh.

"Chúng tôi kỳ vọng những ý kiến trao đổi tại tọa đàm sẽ góp phần hiến kế cho Đảng, Nhà nước và các cơ quan quản lý, giúp hoàn thiện thể chế, kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và thuận lợi hơn", ông Phạm Quốc Huy nhấn mạnh.

Đã đến lúc "đưa cuộc sống vào nghị quyết"

Phát biểu chỉ đạo tại tọa đàm, TS Trần Công Phàn – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Luật gia Việt Nam, đại biểu Quốc hội khoá XV nêu rõ, trong thời gian gần đây, với sự quyết tâm và thay đổi mạnh mẽ cả về tư duy và thể chế, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều nghị quyết, trong đó, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân có mối quan hệ rất chặt chẽ với Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

"Nghị quyết 66 là đổi mới "đột phá của đột phá" trong xây dựng pháp luật, còn Nghị quyết 68 tăng cường phát triển kinh tế tư nhân trong tình hình hiện nay. Hai nghị quyết này có mối liên hệ rất chặt chẽ với nhau", TS Trần Công Phàn nói và nhấn mạnh chưa có thời điểm nào mà việc xây dựng pháp luật, thực hiện pháp luật, tạo không gian pháp lý thuận lợi để phát triển kinh tế tư nhân, doanh nghiệp mạnh mẽ như hiện nay.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Hội Luật gia Việt Nam, lâu nay chúng ta thường nói đến việc "đưa pháp luật, đưa nghị quyết vào cuộc sống", nhưng có lẽ đã đến lúc phải "đưa cuộc sống vào nghị quyết, đưa cuộc sống vào pháp luật". Bởi nếu những gì đang vướng mắc, đang đặt ra trong thực tiễn được phản ánh đầy đủ vào pháp luật và nghị quyết thì khi ban hành, bản thân pháp luật và nghị quyết đó đã là cuộc sống, tự nhiên đi vào đời sống mà không còn khoảng cách.

Có chung nhận định, TS Phan Đức Hiếu – Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, chủ trương của Nghị quyết 68 và Nghị quyết 198 đã rất rõ ràng, rất mạnh mẽ và rất quyết liệt trong việc tạo dựng một môi trường thể chế dễ dàng, minh bạch, công bằng, thuận lợi và thúc đẩy sự phát triển sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, vấn đề quan trọng đặt ra hiện nay là làm thế nào để hai nghị quyết này được triển khai một cách đầy đủ, thực chất và đúng với tinh thần Bộ Chính trị đã đề ra.

Để các nghị quyết đi vào cuộc sống, đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu nhấn mạnh sự cần thiết phải nhận diện đầy đủ các rào cản để kịp thời bãi bỏ; đồng thời, phải duy trì được động lực cải cách ít nhất trong vòng mười năm, tức là cần một cơ chế bền vững.

Ông đề xuất, trước hết, cần xây dựng một bộ tiêu chí rõ ràng để rà soát và bãi bỏ quy định pháp luật; và mong rằng bộ tiêu chí này được tài liệu hoá thành văn bản chính thức để tạo sự thống nhất trong nhận thức. Trên cơ sở đó, các bộ, ngành sẽ tiến hành rà soát và đồng loạt bãi bỏ ngay những quy định không cần thiết, ưu tiên loại bỏ trước để tạo ra chuyển biến nhanh chóng, còn những quy định cần chỉnh sửa thì xử lý dần. Chẳng hạn, điều kiện kinh doanh nào không còn phù hợp thì bỏ ngay, rất nhanh gọn.

Trong phiên thảo luận mở tại tọa đàm, các chuyên gia, diễn giả đã cùng trao đổi, thảo luận, đưa ra đề xuất nhằm tháo gỡ "điểm nghẽn " pháp lý tạo không gian phát triển cho doanh nghiệp.

Theo PGS, TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cần nhìn nhận vấn đề ở cấp độ hệ thống nghẽn, thay vì chỉ tập trung vào từng "điểm nghẽn" riêng lẻ. Hàng nghìn dự án bị tắc thủ tục, pháp lý với giá trị tài sản lên đến hàng triệu tỷ đồng là minh chứng rõ rệt cho sự ách tắc mang tính phổ biến, mang tính hệ thống. Vì vậy, thể chế chính là điểm nghẽn của các điểm nghẽn. Không tháo gỡ ở đây thì không tháo được chỗ nào khác.

Đánh giá về thực trạng xây dựng và thực thi pháp luật hiện nay, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI cho biết, sau khi có Nghị quyết 66 và Nghị quyết 68, việc xây dựng và thực thi pháp luật đã có rất nhiều thay đổi cơ bản, thậm chí đã có tính đột phá. Tuy nhiên phải mất nhiều thời gian nữa mới đáp ứng được yêu cầu thực tế. Chúng ta gỡ được cái này lại vướng cái kia, vẫn khó khăn, vẫn vướng mắc.

Để tạo đột phá thực sự trong xây dựng và thực thi pháp luật, Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng cần tăng quyền lựa chọn áp dụng pháp luật cho doanh nghiệp, doanh nhân; miễn giảm trách nhiệm trong một giai đoạn nhất định đối với trường hợp vi phạm nhưng không cố ý, đặc biệt là trong trường hợp có mâu thuẫn, xung đột pháp luật. Việc tăng quyền lựa chọn áp dụng pháp luật và miễn giảm trách nhiệm phải được quy định rõ trong một đạo luật hay Nghị quyết của Quốc hội.

Trong phiên thảo luận, các diễn giả cũng chia sẻ về việc làm thế nào để tăng cường sự tham gia của người dân, doanh nghiệp trong quá trình xây dựng pháp luật hiện nay.

Báo Nhân dân điện tử